D Vitamini Nasıl Kullanılır?

D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

• Soğuk algınlığı ve benzeri hastalıkalra sık sık yakalanma
• Sürekli yorgunluk ve halsizlik şikayetleri
• Sırt ve Kemik ve kas ağrıları
• Depresyon
• Yaraların iyileşme süresinin uzaması
• Saç Dökülmesi

D vitamini kan düzeyi düşük bulunan kişilerin Covid enfeksiyonuna yakalanma riskinin, D vitamini düzeyi normal olanlara nazaran yüzde elliden daha yüksek olduğu anlaşıldı. 

D vitamini diyoruz ama o bir hormon kabul ediliyor artık, bir steroid hormon, çünkü vücuttaki tüm hücrelerde reseptörleri bulundu. Bu hormon 2000'den fazla geni kontrol ediyor. Bu demektir ki D vitamini dediğimiz bu hormonun bütün hücrelerimizin faaliyetlerinde bir rolü var. Covid enfeksiyonunda da, sitokin fırtınası denilen ve durumu hızla kötüleştiren süreci D vitamini baskılıyor. 

ABD'de koyu ten rengine sahip olanların (siyahlar ve latinler) Covid-19'dan ölüm hızının beyazlara göre daha yüksek olmasını kısmen de olsa bu faktörün açıklayabileceği düşünülüyor. Çünkü derisinde fazla melanin pigmenti olanların hücreleri daha az D vitamini üretiyor, bu nedenle bu gruplarda olan kişilerin D vitamini kan düzeyleri nispeten düşük.

İngiltere'de 11.000 kişinin katıldığı bir araştırmada elde edilen bulgulara göre yeterli düzeyde D vitamini elde etmek üzere takviye verilen katılımcıların hepsinin kronik olmayan solunum sistemi enfeksiyonlarına yakalanma riskinin azaldığı tespit edildi.

 

Otoriteler D vitamininin bağışıklığı güçlendirdiği konusunda artık hem fikir. 

Bu bilgileri ilettikten sonra, bir de uyarıda bulunayım: D vitamini düzeylerini normal sınırlarda korumak için ideal olanı güneşlenmek olmakla beraber, güneşte yanıp esmerleştikçe cildimizin D vitamini üretme kapasitesi de düşüyor. Bu nedenle yazın bol güneş görenlerin bile kışa girerken test yaptırmasında fayda var. 

Son yıllarda yapılan araştırmalar D vitamini kan düzeylerinin en az 80 ng/ml olması gerektiğini gösterdi (Vitamin D durumunu izlemede en sık tayini yapılan test 25 hidroksivitamin D'dir). Düşük ise takviye gerekir. Ortalama olarak, bir insan günde 400-2000 ünite D vitaminine ihtiyaç duyuyor. 

Gerçek miktara ise yapılacak bir kan testinden sonra karar vermek daha doğru olur. Bu nedenle test sonuçlarınızı mutlaka bir doktor değerlendirmelidir. Eğer kan D vitamini düzeyleriniz çok düşük ise günlük almanız gereken takviye miktarı da doğal olarak daha yüksek olacaktır. Bireysel metabolik farklılıklarımız da var, örneğin diyabetiklerde günlük D vitamini ihtiyacı daha fazladır çünkü aldığımız D vitamini önce karaciğerde, sonra da böbreklerde aktiflenir ve ancak ondan sonra hücrelerimizdeki bilinen etkilerini göstermeye başlar. 

Karaciğer yağlanması varsa D vitamini aktiflenme süreci yavaşlayacaktır. Diyabetiklerde karaciğerdeki aktiflenme süreci bozulmuş olabileceği gibi D vitamini depolama kabiliyeti de azalmış olabileceğinden ötürü bu kişilerin ihtiyaç duyduğu günlük miktar sağlıklı kişilere göre daha fazladır. Yaşlılıkta da gereksinim artabilir. Az güneşli yerlerde yaşayanlar, kapalı giyinenler, açık havaya çıkmayanlar da günlük olarak yüksek miktarlara gereksinim duyarlar. Bu nedenle, ancak bir doktor sizin ihtiyacınızı doğru değerlendirebileceğinden, günlük D vitamini dozunuzun tayini için daima doktor kontrolünde olmanız gerekir.

Doktorlar D vitamini testi istediklerinde hemen hemen herkesin D vitaminin eksik çıkacağını zaten biliyorlar. Önemli olan ne kadar eksik çıktığı. D vitamini eksikliği sadece ülkemizde değil dünya çapında bir sorun aslında. 

D vitamini tahlili hormon testi olarak kabul edildiğinden artık Sağlık Ocaklarında yapılmıyormuş. Kızılay'da ücretiyle yapılabilen D Vitamini tahlili Devlet Kurumlarında Dahiliye hekimleri talep ederse yapılıyor. 

Mutlaka hekim kontrolünde ve tahlil sonuçlarına göre doğru doz kullanilmali. Zira D vitamini fazlaligi kanda serbest kalsiyum düzeyini yükseltir ve bu da kardiyak problemler, böbrek taşı, damarlara kalsiyum çökmesi gibi durumlara yol acabilir.

D Vitamini ve K Vitamini İşbirliği

D vitamininin kemiklerimiz için de çok önemli olduğunu biliyoruz, ancak kemiklerimizin faydalanabilmesi için ayrıca K Vitamini de almalıyız çünkü kalsiyumu kemiklerimize K Vitamini taşıyor. Ancak D vitaminini K vitamini ile kullaniyor olmanın doz fazlaliginin sigortasi olmadığını da belirtmek gerekir. 

Son yıllarda pek çok vitamini barındıran kombine ürünler var. Bu vitamin kombine ürünlerinin faydalarını gösterir yayinlar da var fakat bu durumda kişinin kendi vücudunun ihtiyaç duyacağı doğru dozlara ulaşmak pek mümkün olmamaktadır. 

D Vitamini Eksikliği Kilo Yapar mı?

D vitamini düşüklüğü her zaman yetersiz güneş almaktan oluşmaz. Karaciğerin deride oluşan D vitamini öncüsü maddeyi aktiflemesi gerekir. Ama karaciğerin ağır metal ve kimyasal birikimi gibi çeşitli nedenlerle iyi çalışmadığı durumlarda, ve giderek artan aşırı hayvansal gıda tüketme alışkanlığı nedeniyle neredeyse sürekli safra üretmekle uğraşması yüzünden bir yandan metabolik sendrom süreçleri gelişmekte ve buna bağlı iştah artışı ve kilo artışı olmakta, diğer yandan karaciğer D vitaminini aktiflemeyi de vücudun ihtiyaçlarını karşılayacak hızda yapamamakta. O sebeple şişmanlıkla aşırı D vitamini eksikliği beraber çok görülür. Yoksa D vitamini almaya başlamakla kimse birden zayıflamaz.

En Faydalı D vitamini Kaynağı Güneştir

Öncelikle şu yanlış bilgiyi aklınızdan silmenizi istiyorum; kış güneşi en iyi D vitamini kaynağıdır. Hayır yanılıyorsunuz.

Güneş ışınlarında bulunan UVB ışınlarından D vitamini alırız. Ekim ve Mart ayları arasında UVB ışınları yeryüzüne ulaşamadığı için D vitamini bu aylarda yani kışın güneşlenerek alınamaz.

Turkiyede neredeyse herkesin D vitamini düşük. Bazı doktorlar genetik nedenlere bağlıyor kimi görece koyu tenli olmamiza ve kent yaşamında yeteri derecede güneş görmememize, bazıları da beslenmeye. Test yaptıran hemen herkesin düşük çıkıyor bilgilerinize. 

Türkiye'de ayrıca güneşi pek sevmiyoruz, bazılarımız kapalı giyiniyoruz ve hiç güneşlenmiyoruz, güneşlenirsek plajda bile gölgede yanmaya çalışıyoruz veya cildimizi aşırı koyulaştırıyoruz ve o zaman da az D vitamini üretiyoruz. 

D vitamini emilimi ten rengine göre değiştiği için beyaz tenliler 10 dakikada yeterli miktarda D vitamini alırken bu süre ten rengi koyulaştıkça uzuyor. O yüzden herkesin aynı sürede aldığı Vitamin D miktarı da aynı değil.

D Vitamin Takviyesi Nasıl Kullanılmalı?

Doktorlar eskiden D Vitamini test sonuçlarında 20 civarını normal karşıladı, D vitamini ekskiliğine bağlı hastalıklar da bir türlü iyileşemezdi. Günümüzde ise D Vitamini değerleri şu şekilde değerlendiriliyor:

100 üstü fazla vitamin (hipervitaminöz) 150 üzeri toksiksite olarak kabul ediliyor genelde. 120 üzeri fazla diyen kaynaklar da var. Kabaca 100 üstü olmasın demek en uygunu. Sağlıklı optimal düzey 30-50 arası, 50-100 diyen kaynaklar da var. 20 ve altı eksiklik bunda hemfikirler.

D vitamini yağda çözülen bir vitamin olduğu için öğünlerin peşi sıra almanız gerekmekte. 

Yağda çözülen bir vitamin olduğu için zeytinyağıyla alınması da yaygın öneriler arasında ancak öğünlerimizdeki yağ miktarları düşünüldüğünde yemeğin üzerine alınması yeterli olacaktır. 

D vitamini zaten yağ içinde şişelenerek satılıyor. Kapsül şeklinde olanlar da var, onların safra salgılanmasını uyarmayacağı, bu yüzden emilim olamayacağı düşünülerek zeytinyağıyla alınması öneriliyordu ama artık biliyoruz ki barsakta da reseptörler var, kapsül de alsak safra salgısına yol açabiliyor. Yine de en garantisi D Vitamini kapsülü kullanıyorsanız hemen yemek sonrası kullanmanız. 

Sıvı formda kullanıyorsanız da yağlı yemek sonrası ekmeğe damlatıp içmek tam doz alımını mümkün kılan tek yöntem bence.Yağ içinde sunulan D vitamini preparatları o kadar yoğunki ekmek bile tam emmiyor. 

Sprey şeklinde de D vitamini var. Dil altından hızla emiliyor. Bu spreyler yağlı olmadığı için kesinlikle kahvaltıya nazaran daha yağlı öğünler olabileceği için öğlen veya akşam öğünlerini takiben kullanmak gerekiyor. Damla şeklinde olanları ise 10 kilo başına 1 damla tavsiye ediliyor. Yani 60 kilo iseniz 6 damla kullanıyorsunuz.

Yakın zamana kadar özellikle kış aylarında her ay bir ampul D vitamini öneriliyordu. Günümüzde ise artık ampülleri bıraktık çünkü bilimsel çalışmalar ağızdan alınan günlük dozların daha iyi kontrol sağladığını gösteriyor.

D Vitamini içeren Besinler Nelerdir?

Zeytinyağında da A-E-D ve K vitamini var. D vitamini kaynağı olarak güneşlenmenin yanısıra naturel zeytinyağı tüketmek de faydalı.

 

• Ton balığı
• Mantarlar
• Süt
• Portakal suyu
• Yumurta sarısı
• Tahıl
• Sığır karaciğeri
• Morina yağı

En çok D vitamini içeren gıda koyun kuyruk yağı bu arada.